„Chrystus błogosławiący chleb i wino, (Ostatnia Wieczerza – portret zbiorowy)”, ok.1760 – 1761 r. (?)
olej/płótno
Malarz Augustyn Mirys (1700-1790) przybył z Francji do Polski. Do naszego kraju sprowadził go Jan Stanisław Jabłonowski w 1731 roku, a później artysta tworzył u: Sapiehów, Krasickich, hetmana Jana Klemensa Branickiego i Franciszka Bielińskiego.
Przez długie lata osiemnastowieczny, cenny obraz Augustyna Mirysa „Chrystus błogosławiący chleb i wino (Ostatnia Wieczerza – portret zbiorowy)” znajdował się w zapomnieniu.
Zniszczone dzieło trafiło jako dar do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w 1946 roku. Nieznany obraz odkrył krakowski historyk sztuki Tomasz Zaucha w 1998 roku. Autentyczność pędzla tegoż malarza została potwierdzona kilka lat później, podczas konserwacji (dzięki badaniom) na krakowskiej ASP.
Po remoncie Muzeum Okręgowego w Rzeszowie i konserwacji tego obrazu (wydarzenia te nieomal zbiegły się ze sobą), dzieło eksponowałam od maja 2009 roku do listopada 2010 roku w muzealnym refektarzu. Aktualnie płótno powraca w to miejsce, czyli do pięknego wnętrza z polichromiami (na sklepieniu) pochodzącymi z końca XVII stulecia.
Niegdyś (przed trafieniem do naszego Muzeum) obraz „Chrystus błogosławiący chleb i wino (Ostatnia Wieczerza – portret zbiorowy)”, został z nieznanych powodów wycięty z większej (nie wiadomo jak dużej), całości i teraz sprawia wrażenie „wykadrowanego”. Ta obecnie nieduża kompozycja być może pierwotnie tworzyła Ostatnią Wieczerzę z dwunastoma apostołami. Istniejące płótno, a raczej aktualnie „imponujący fragment” nieznanego w całości obrazu, jest ciasno namalowaną kompozycją, (działania takie są tak bardzo charakterystyczne dla sztuki Mirysa).
Jego „rzeszowskie” dzieło (istniejące w obecnym kształcie), przedstawia młode oblicze Jezusa, błogosławiącego chleb i wino. Augustyn Mirys „powtarza” za pośrednictwem ryciny obraz Carla Dolciego „Chrystus błogosławiący chleb i wino”, „dodając” dodatkowo trzy postacie. Tak więc, na płótnie została uwieczniona także twarz artysty – Mirysa (w ten sposób przedstawiał się też na innych dziełach), jako starego człowieka, a po przeciwnej stronie twórca namalował dwóch młodych mężczyzn. Ciemne tło i mroczna postać malarza kontrastuje ze szlachetnością twarzy trzech osób ukazanych w harmonijnie zestawionych barwach.
Sklepienie refektarza przedstawia rozbudowaną scenę, która została oddana w urzekająco pięknej naturze. Kompozycja ta ukazuje sylwetkę Chrystusa (dzielącego chleb) otoczonego dwoma apostołami….
Oba dzieła pod względem ikonograficznym korespondują ze sobą mimo, że dzielą je różnice; czyli czas powstania (blisko 100 lat), pochodzenie i odmienne środowiska artystyczne, format i inne techniki malarskie.
Aktualnie dzieło znajduje się na ekspozycji poświęconej artyście w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Maria Stopyra
Kustosz