W tym szczególnym czasie Wielkiego Tygodnia zapraszamy Was do zatrzymania się przy wyjątkowym dziele Augustyna Mirysa — „Ostatnia Wieczerza z autoportretem artysty (Chrystus błogosławiący chleb i wino, Ostatnia Wieczerza – portret zbiorowy)”, powstałym około 1760 roku.

Malarz Augustyn Mirys (1700-1790) przybył z Francji do Polski. Do naszego kraju sprowadził go Jan Stanisław Jabłonowski w 1731 roku, a później artysta tworzył u: Sapiehów, Krasickich, hetmana Jana Klemensa Branickiego i Franciszka Bielińskiego.

Przez długie lata osiemnastowieczny, cenny obraz Augustyna Mirysa znajdował się w zapomnieniu.
Zniszczone dzieło trafiło jako dar do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w 1946 roku. Nieznany obraz odkrył krakowski historyk sztuki dr Tomasz Zaucha w 1998 roku. Autentyczność pędzla tegoż malarza została potwierdzona kilka lat później, podczas konserwacji (dzięki badaniom) na krakowskiej ASP.

Po remoncie Muzeum Okręgowego w Rzeszowie i konserwacji tegoż obrazu, a wydarzenia te nieomal zbiegły się ze sobą, eksponowałam dzieło od maja 2009 roku do listopada 2010 roku w muzealnym refektarzu. Aktualnie płótno powróciło w to miejsce, czyli do pięknego wnętrza z polichromiami na sklepieniu pochodzącymi z końca XVII stulecia.

Niegdyś, przed trafieniem do naszego Muzeum tenże obraz został, z nieznanych powodów, wycięty z większej (nie wiadomo jak dużej) całości i teraz sprawia wrażenie „wykadrowanego”. To obecnie dzieło być może pierwotnie tworzyło Ostatnią Wieczerzę z dwunastoma apostołami. Istniejące płótno, a raczej aktualnie „imponujący fragment” nieznanego w całości obrazu, jest ciasno namalowaną kompozycją. Tenże sposób tworzenia jest tak bardzo charakterystyczny dla sztuki Mirysa.
Jego „rzeszowskie” istniejące w obecnym kształcie dzieło, przedstawia młode oblicze Jezusa, błogosławiącego chleb i wino. Augustyn Mirys „powtarza” za pośrednictwem ryciny obraz Carla Dolciego „Chrystus błogosławiący chleb i wino”, „dodając” dodatkowo trzy postacie. Tak więc, na płótnie została uwieczniona także twarz artysty – Mirysa, który w ten sposób przedstawiał się też na innych dziełach, jako starego człowieka, a po przeciwnej stronie twórca namalował dwóch młodych mężczyzn. Ciemne tło i mroczna postać malarza kontrastuje ze szlachetnością twarzy trzech osób ukazanych w harmonijnie zestawionych barwach.

Sklepienie refektarza przedstawia rozbudowaną scenę, która została oddana w urzekająco pięknej naturze. Kompozycja ta ukazuje m.in. sylwetkę Jezusa Chrystusa dzielącego chleb otoczonego dwoma apostołami.

Oba dzieła pod względem ikonograficznym korespondują ze sobą mimo, że dzielą je różnice czyli czas powstania, pochodzenie i odmienne środowiska artystyczne, format i inne techniki malarskie.

Obraz był eksponowany na wystawie pt. „Mirys. Portrety” w Muzeum Narodowym w Krakowie 2022/23 r.

Maria Stopyra
Kustosz

Augustyn Mirys „Ostatnia Wieczerza z autoportretem artysty (Chrystus błogosławiący chleb i wino, Ostatnia Wieczerza – portret zbiorowy)”