Dwudziestolecie w portrecie

Według  słów Ireny Kossowskej …„Klarowną cezurę w dziejach polskiej sztuki wyznaczył rok 1917, rok, w którym polska sztuka poddała się rytmom tych samych przeobrażeń, jakie zrewolucjonizowały parę lat wcześniej malarstwo francuskie, niemieckie, włoskie i rosyjskie. Rok 1917 zapoczątkował rozkwit awangardowych nurtów międzywojnia, otworzył okres wzmożonych poszukiwań formalnych i krystalizacji stylotwórczych ambicji. W 1917 narodziło się nowe spojrzenie na sztukę i jej rolę w społeczeństwie. Obszar sztuki przestał się jawić wyłącznie jako sfera trwania narodowej tradycji; zaczął być postrzegany jako pole eksperymentów otwierające szerokie możliwości nowego pojmowania artystycznej formy i stylu, jako dziedzina, w której rodzi się nowy stosunek do natury i otaczającej rzeczywistości społecznej.”

Ekspozycja „Dwudziestolecie w portrecie” prezentuje harmonijny wybór osiemnastu (różnorodnych pod względem stylistycznym) portretów kobiet i mężczyzn, namalowanych głównie w technice olejnej przez artystów polskich w okresie dwudziestolecia między wojnami XX wieku. A epoka ta to czasy „intensywnego” rozwoju naszej sztuki…

Portret, podobizna, czyli artystyczny wizerunek konkretnej osoby był tworzony od najdawniejszych czasów, bo „sięga” starożytności. W ciągu stuleci stale zmieniał się sposób oddawania i kreowania podobizn.

Rozpowszechnienie pięknego portretu nastąpiło w epoce renesansu, a barok to czasy rozwoju znakomitego wizerunku reprezentacyjnego, dworskiego oraz realistyczno-psychologicznego portretu mieszczańskiego.

W późniejszych epokach były realizowane efektowne i wybitne wizerunki z wykorzystaniem tradycji, jak też tworzono „ujęcia portretowe” z uwzględnieniem aktualnych stylistyk. Estetyczne dzieła ukazywały zewnętrzne podobieństwo oraz niejednokrotnie cechy charakteru portretowanych osobistości.

Od początku XX wieku portrety, tak jak inne artystyczne dzieła, stały się „okazją” do poszukiwań i wielu eksperymentów dokonywanych przez twórców. Artyści realizowali wizerunki w różnej konwencji, od bliskich naturze po dzieła symboliczne i utwory powstające według nowoczesnych kierunków. W portretach przedstawiane twarze postaci były m. in. deformowane lub wyraźnie upraszczane (wpływ ekspresjonizmu) i często takie wizerunki miały na celu podkreślenie i wydobycie psychologicznej głębi na twarzy portretowanego.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego zostały stworzone przez artystów polskich różne ujęcia upozowanych modeli. Od wizerunków typowo realistycznych, poprzez portrety malowane w „estetyzującym koloryzmie”, aż po dzieła oddające nurty międzywojnia. Portretowane osoby zostały namalowane różnorodnie. Twórcy prezentowali swój artyzm i spojrzenie na sztukę, ówczesną estetykę, a także nowatorską modę, „atmosferę” oraz obyczaje lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku.

Na ekspozycji „Dwudziestolecie w portrecie” wystawione są piękne malarskie utwory m. in. W. Hofmana, W. Weissa, J. Malczewskiego, A. Karpińskiego, S. Szczepańskiego, C. Rzepińskiego, T. Czyżewskiego i S. I. Witkiewicza – Witkacego. Zaprezentowane dzieła pochodzą ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Rzeszowie i są pewnym spojrzeniem na „Dwudziestolecie w portrecie”. Ekspozycja ta jest pierwszym takim pokazem w naszej instytucji. 

Opracowanie tekstu,
idea, koncepcja, opieka merytoryczna, scenariusz i kurator wystawy
Maria Stopyra – kustosz

Wystawa jest czynna od 22.06. do 15.09.2019 r.