Judaika. W kręgu wiary i tradycji żydowskiej (21 września – 23 listopada 2012)

Wystawa ta jest pierwszą tego typu zorganizowaną w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie. Temat ekspozycji nie jest przypadkowy. W bieżącym roku przypada bowiem 70 rocznica deportacji Żydów rzeszowskich do obozu zagłady w Bełżcu i masowych egzekucji w lasach głogowskich, które były zapowiedzią ostatecznej likwidacji getta w mieście.
 
Celem wystawy jest z jednej strony upamiętnienie społeczności izraelickiej mieszkającej od XVI wieku do II wojny światowej w Rzeszowie, z drugiej zaś przybliżenie mało znanej obrzędowości związanej z życiem codziennym i licznymi w judaizmie świętami.
 
Na wystawie zaprezentowano spory zbiór judaików, czyli przedmiotów pochodzenia żydowskiego, które ze względu na swą różnorodność podzielone zostały na kilka grup tematycznych.
 
Najliczniej reprezentowane są przedmioty stanowiące wyposażenie żydowskich domów. Wśród tego typu eksponatów na wystawie zgromadzone zostały zarówno przedmioty służące do dekorowania pomieszczeń, te codziennego użytku, niezbędne np. w prowadzeniu kuchni koszernej, jak również rytualne, związane z obchodzeniem świąt żydowskich, takie jak np. lampki chanukowe, talerze sederowe, balsaminki czy pucharki kiduszowe. Sporą grupę stanowią też przedmioty tzw. synagogalne, które do II wojny światowej były na wyposażeniu synagog i licznych w Polsce prywatnych domów modlitwy. Wśród prezentowanych na wystawie obiektów na uwagę zasługują zarówno parochety, oddzielające Szafę Ołtarzową od reszty synagogi, zwoje Tory, ozdoby służące do dekoracji Świętej Księgi oraz specjalne naczynia do rytualnego mycia rąk.
 
Z cała pewnością, niezwykle ciekawą grupę przedmiotów stanowią elementy tradycyjnego stroju żydowskiego. Na wystawie oprócz chałatu i męskich nakryć głowy takich jak jarmułki czy czapki obszyte futrem zaprezentowano także m.in. załóżki i czepce noszone przez kobiety.
 
Aranżację wystawy wykonał Pan Franciszek Kłak.
 

Marzena Lorens
 
Eksponaty ze zbiorów:
Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w Krakowie
Muzeum Historycznego w Sanoku
Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni
Muzeum Narodowego w Krakowie
Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
Muzeum Okręgowego w Tarnowie
Muzeum Regionalnego w Łęcznej – Oddział Zamiejscowy Muzeum Lubelskiego w Lublinie
Muzeum  – Zamku w Łańcucie
Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie
oraz z kolekcji prywatnych